Use este identificador para citar ou linkar para este item: http://repositorio.ufgd.edu.br/jspui/handle/prefix/4532
Tipo: Dissertação
Título: Multilinguismo na região de fronteira: o letramento da criança brasiguaia
Título(s) alternativo(s): Multilingualism in the border region: the literacy of brasiguaia child
Multilingüismo en la región de frontera: la literacidad del niño brasiguayo
Ñe'ê'etava tienda octava tetã Brasil ha Paraguái mbytépe oîhãme mitã brasiguayo
Autor(es): Cunha, Kalyne Franco
Primeiro Orientador: Silva, Thaise da
metadata.dc.contributor.referee1: Bertoletti, Estela Natalina Mantovani
metadata.dc.contributor.referee2: Silva, Aline Maira da
Resumo: Esta pesquisa tem como tema central o letramento de crianças brasiguaias na fronteira Brasil - Paraguai das cidades fronteiriças Ponta Porã - BR e Pedro Juan Caballero - PY. O objetivo geral foi compreender a vivência feita pelas crianças brasiguaias da língua portuguesa, guarani e espanhola nas diferentes esferas de letramento de seu convívio. Os participantes foram sete estudantes brasiguaios que moram no Paraguai e estudam no Brasil, e um aluno que possui residência nos dois países, alunos do 3º ano do Ensino Fundamental I de uma escola municipal de Ponta Porã - MS. As técnicas utilizadas para obtenção dos dados foram análise de produções das crianças e entrevistas semiestruturadas com os alunos brasiguaios. Os aportes teóricos que pautaram este estudo são os Novos Estudos do Letramento (NEL). Tais estudos têm por base as ideias de Street, Graff, Kleiman e Cook – Gumperz, autores que buscam compreender como a leitura, a escrita e a oralidade são usados e significados por diferentes grupos sociais/educacionais. Os resultados indicam que as crianças demonstraram que conseguem conviver muito bem em praticamente todas as diferentes esferas de letramento com o português, o espanhol e o guarani. Elas demonstram desenvoltura e transitam com fluência entre as diferentes esferas, com diferentes funções nessas três línguas, com exceção da esfera escolar que se mostra como um grande desafio para as mesmas, porque nos momentos oficiais do uso da língua esta se restringe ao português. Na escola as crianças acabam utilizando o guarani e o espanhol apenas nos momentos de informalidade. Por meio dessa pesquisa foi possível ampliar o nosso olhar sobre alfabetização e letramento de crianças na região de fronteira, além de contribuir para a formação dos professores e melhoria da qualidade de ensino-aprendizagem desses alunos que vivenciam esta realidade nas escolas brasileiras dessa região.
Abstract: This study has as main subject the literacy of children called brasiguaios living in the border cities Ponta Porã (Brazil) and Pedro Juan Caballero (Paraguay). The general objective was to understand the brasiguaias children’s language experience of Portuguese, Guarani and Spanish in the different spheres of literacy of their coexistence. The participants were seven brasiguaios students who live in Paraguay and study in Brazil, and a student who lives in both countries, 3rd year elementary school students at a municipal school in Ponta Porã – MS. The techniques used to obtain the data were analysis of children's productions and semi-structured interviews with brasiguaios students. The theoretical contributions that guided this study are the New Literacy Studies. Such studies are based on the ideas of Street, Graff, Kleiman and Cook - Gumperz, authors who seek to understand how reading, writing and orality are used and signified by different social / educational groups. The results indicate that the children demonstrated they can manage to get along very well with almost all different spheres of literacy, in Portuguese, Spanish and Guarani. They showed resourcefulness and move smoothly between the different spheres, with different functions in these three languages, with the exception of the school sphere which is a great challenge for them, because in the official moments of using the language it is restricted to Portuguese. At school the children end up using Guarani and Spanish only in moments of informality. Through this research it was possible to broaden our view on the literacy of children in the border region, in addition to contributing to the training of teachers and improving the quality of teaching and learning of these students who experience this reality in Brazilian schools in this region.
Este estudio tiene como tema central la literacidad de niños denominados brasiguayos residentes en las ciudades fronterizas Ponta Porã (Brasil) y Pedro Juan Caballero (Paraguay). El objetivo general es comprender la experiencia por la que pasan los niños brasiguayos hablantes del portugués, guaraní y español en las diferentes esferas de literacidad en que conviven. Los participantes fueron siete estudiantes brasiguayos que viven en Paraguay y estudian en Brasil, y un alumno que está ubicado en los dos países, alumnos del 3er año de la Enseñanza Fundamental I (colegio) de una escuela municipal de Ponta Porã - MS. Las técnicas que han sido utilizadas para obtener los datos fueron el análisis de las producciones de los niños y las entrevistas semiestructuradas con los estudiantes brasiguayos. Las contribuciones teóricas que guiaron este estudio son los Nuevos Estudios de Literacidad, tales estudios se basan en las ideas de Street, Graff, Kleiman y Cook - Gumperz, autores que buscan comprender cómo la lectura, la escritura y la oralidad son usadas y significadas por diferentes grupos sociales/educativos. Los resultados indican que los niños demostraron que logran convivir muy bien en casi todas las distintas esferas de literacidad con el portugués, el español y el guaraní. Ellos demostraron desenvoltura y transitan con fluencia entre las distintas esferas, con diferentes funciones en esas lenguas, con excepción de la esfera escolar que se muestra como un gran desafío para ellos, porque en los momentos oficiales del uso de la lengua esta se restringe al portugués. En la escuela los niños acaban utilizando el guaraní y el español solo en ratos de informalidad. A través de esta investigación fue posible ampliar nuestra mirada sobre alfabetización de niños en la región de frontera, además de contribuir para la formación de los profesores y mejoría de la cualidad de la enseñanza-aprendizaje de esos alumnos que vivencian esa realidad en las escuelas brasileras de esta región.
Ko mombe’upy oguereko upe oikuaaukaséva pe mombe’ ukuaa reheguáva (comunicación), umi mitãnguéra oñehenóiva brasiguayos, oikopámagui avei oñondivepa hikuái upe Tetã Brasil ojoajuha ñane retã Paraguái ndive, umi tekohakuéra ha’éva Ponta Porã (Brasil) ha Pedro Juan Caballero (Paraguái). Upe hupytyrã’etáva ha’e upe pypegua ñeikũmby (compreender, entender), pe aranduka’aty (experiencia), ohasáva umi mitãnguéra brasiguayos oipurúva ko’ã ñe’ẽnguéra taha’eha’ehápe oñemongeta haĝua hikuái ojoapytépe ha’éva Portugués, Guarani ha Castellano. Umíva apytégui ojeporavokuri pokõi temimbo’ekuéra brasiguayos oikóva paraguáipe ha oñemoarandúva Brasil-pe, ha peteĩ temimbo’e oikóva mokõivéva tetãme, oikéva mbohapyha mbo’esyry (3ed. Año) de la Enseñanza Fundamental I (Colegio Mitãrusumbo’ehao), ha’éva peteĩ Mbo’ehao Tavao (Escuela Municipal), opytáva Ponta Porã-MS-pe. Umi aporekokuéra (técnicas), ojepurúva’ekue ojehupyty haĝua umi ojekuaaukaséva ha’e upe ñehesa’ỹijo umi mitãnguéra rembiapokue ha umi ñe’ẽjovake ojejapóva chupekuéra umi temimbo’ekuéra brasiguayos ndive. Umi pojoapyrã ojepurúva pytyvõrã ombohapéva ko mbo’epy son los Nuevos Estudios de Literacidad, upe mbo’epy oñemopyendáva upe temiandu purupyrã Street, Graff, Kleiman ha Cook-Gumperz, rembiapokue, ohekáva ñeikũmby hekopete mba’éichapa upe moñe’ẽ, jehai ha ñe’ẽ ayvu ojepurúva umi tekoha rehe ha hesakãpa umi he’iséva (significadas), umi ambue avakuéra atyha rupi oĩhápe avano’õ ha tekombo’e (sociales/educativos). Umi hupytypy (resultado) ohechauka umi mitãnguéra ikatuha oiko ojoapytépe oguereko’ỹ rehe mba’evéichagua apañuãi oñemongeta haĝua hikuái Portugués, Guarani ha Castellano ñe’ẽme. Ha’ekuéra ohechauka temiandukatu (desenvoltura), ikatúva ogueroguata taha’eha’ehápe, oipuru haĝua umi ñe’ẽnguéra, hakatu mbo’ehaópe ojekuaa hesekuéra iñypytũ’imiha chuguikuéra umi ambue ñe’ẽ, upéva rehe oipuruve hikuái Portugués ñe’ẽ. Pe mbo’ehaópe umi mitãnguéra oipuru oñemongeta haĝua sapy’aitemi Guarani ha Castellano ñe’ẽ. Ko tembikuaareka (investigación) rupive ikatu jajesareko mombyryve temimbo’ekuéra rekombo’e rehe ko tetãmbopy (frontera) rehe, avei ikatúrõ oñembokatupyryve haĝua umi mbo’eharakuérape ojapoporãve haĝua hembiapokuéra termimbo’ekuéra rekombo’épe, ohechakuaava’erã upe tekohápegua rekotee umi mbo’ehao Brasil-guakuéra rekoha rehe oĩva.
Palavras-chave: Região de fronteira - educação
Borderlands - education
Letramento
Literacy
Multilinguismo
Multilingualism
CNPq: CNPQ::CIENCIAS HUMANAS::EDUCACAO
Idioma: por
País: Brasil
Editor: Universidade Federal da Grande Dourados
Sigla da Instituição: UFGD
metadata.dc.publisher.department: Faculdade de Educação
metadata.dc.publisher.program: Programa de pós-graduação em Educação
Citação: CUNHA, Kalyne Franco. Multilinguismo na região de fronteira: o letramento da criança brasiguaia. 2020.162 f. Dissertação (Mestrado em Educação) – Faculdade de Educação, Universidade Federal da Grande Dourados, Dourados, 2020.
Tipo de Acesso: Acesso Aberto
URI: http://repositorio.ufgd.edu.br/jspui/handle/prefix/4532
Data do documento: 14-Abr-2020
Aparece nas coleções:Mestrado em Educação

Arquivos associados a este item:
Arquivo Descrição TamanhoFormato 
KalyneFrancoCunha.pdf3,32 MBAdobe PDFVisualizar/Abrir


Os itens no repositório estão protegidos por copyright, com todos os direitos reservados, salvo quando é indicado o contrário.