Use este identificador para citar ou linkar para este item: http://repositorio.ufgd.edu.br/jspui/handle/prefix/5326
Tipo: Dissertação
Título: A Língua Kaiowá na escola Pa’i Chiquito – Chiquito Pedro
Autor(es): Veron, Geisabel
Primeiro Orientador: Martins, Andérbio Márcio Silva
metadata.dc.contributor.advisor-co1: Silva, Denise
metadata.dc.contributor.referee1: Isidoro, Edineia Aparecida
metadata.dc.contributor.referee2: Knapp, Cássio
metadata.dc.contributor.referee3: Martins, Daniel Valério
Resumo: O objetivo desta pesquisa é descrever o ensino da Língua Kaiowá nos anos iniciais da Escola Municipal Indígena Pa’i Chiquito-Chiquito Pedro, localizada na Terra Indígena Panambizinho, no município de Dourados/MS. Para o desenvolvimento da pesquisa, realizamos levantamentos bibliográficos, análise documental da legislação referente aos direitos dos povos indígenas, em especial sobre a educação, e também recorremos ao Projeto Político Pedagógico da Escola para analisar como a proposta está organizada. Em seguida, foram realizadas as entrevistas com professores e com representantes da comunidade. Os resultados da pesquisa apontam que muito do que está garantido na legislação sobre a educação escolar Indígena não acontece na escola pesquisada, embora exista uma preocupação dos professores indígenas em inserir o conhecimento tradicional no currículo escolar, a organização das salas no formato multisseriado e a presença de professores não indígenas que não falam a língua indígena enviada pela Semed, somados a ausência de material didático, têm dificultado o trabalho de valorização e fortalecimento da língua em ambiente escolar.
Abstract: El objetivo de esta investigación es describir la enseñanza de la lengua Kaiowá en los primeros años de la Escuela Indígena Municipal Pa’i Chiquito-Chiquito Pedro, ubicada en la Tierra Indígena Panambizinho, en el municipio de Dourados/MS. Para el desarrollo de la investigación, realizamos levantamientos bibliográficos, análisis documental de la legislación referente a los derechos de los pueblos indígenas, especialmente en materia de educación, y también recurrimos al Proyecto Político Pedagógico de la Escuela para analizar cómo se organiza la propuesta. Luego, se realizaron entrevistas a docentes y representantes de la comunidad. Los resultados de la investigación señalan que mucho de lo garantizado en la legislación sobre educación escolar indígena no ocurre en la escuela investigada, aunque existe una preocupación por parte de los docentes indígenas por insertar los conocimientos tradicionales en el currículo escolar, la organización de las aulas en formato multigrado y la presencia de docentes no indígenas que no dominan la lengua indígena enviada por la Semed, sumado a la falta de material didáctico, han dificultado el trabajo de valorización y fortalecimiento de la lengua en el ámbito escolar.
Ko jehai anhetegwa hupytyrã, ahai ahexuka hagwã ajetypeka va’e rupi, heta nhe’ẽgwe ahai joapy, kirãmi pa ojapo nhombo’e ymãgwyve, nhe’ẽ tee kaiowá pygwa nhempyrumbygwyve, mitã mixῖ kwery pe. Mbo’eroy Pa’i Chiquito-Chiquito Pedro, oῖme tekoha Panambizinho py, tekoha Gwasu Ju/Dourados-MS py. Amonheўpyrũ hagwã xe jehai puku, ajetypeka ambojoja ha amoanhetegwa hagwã, anheakã pu’ã ugwῖ arandukwa ohai va’ekwe rehe, ajesa ysajo ave joajuha rape rehe. Uperupi ajuhuve rei ajesa mondo hagwã te’yi kwéry reko mbo’eha herekwapy nhemohendarã. Ajeporeka kuri jehai va’ekwe mbo’eróy pygwa re nhehenói ha (PPP) rehe. Upe kwatia re ko onhemombe’u ha ojexuka, ki xa niko ogwata, oku’e ha onhemoῖ porã va’erã nhemba’apo, mbo’eroy ikatu hagwã ogwata porã tekorupi ete. Ajapo nheporandu mbo’ehary kwéry pe ave, ha mburuvixa tekoha pygwa pe. Amboapyvy xe haiha 7 jeporekare, amabogwapy ko kwatia py, ikatu hagwã ojehexa, ndojehuiry ha, ugwῖ aranduka jehaí va’ere oῖmea. Ko apy ave amombe’u, jepe oῖme mbo’eháry kaiowá ojepyapyva’ea, omoῖsea jekwaaha teko teepygwa kwatiarehe nhombo’e hagwã Pa’i Chiquito py, ãy ombojehe’a jevy mitã kwéry koty mbo’ehatypy, oῖme ave mbo’eháry kwéry ndaha’éiry va te’ýi, nonhe’ẽiry te’ýi nhe’ẽpy (Semed) ombou va’e, ombo’e mitã mixῖgwe ape mbairy nhe’ẽpy. Ugwῖa ko ombyaí tembiapo, nomboeteiry, nombo hepyiry ha nomoanhetegwairy tembiapo nhe’ẽ tee rehegwa mbo’eroy rekwatypy.
Palavras-chave: Povos indígenas - língua Kaiowá
Indigenous peoples - Kaiowá language
Terra indígena
Indigenous lands
Educação
Education
CNPq: CNPQ::CIENCIAS HUMANAS::EDUCACAO
Idioma: por
País: Brasil
Editor: Universidade Federal da Grande Dourados
Sigla da Instituição: UFGD
metadata.dc.publisher.department: Faculdade Intercultural Indígena
metadata.dc.publisher.program: Programa de Pós-Graduação em Educação e Territorialidade
Citação: VERON, Geisabel. A Língua Kaiowá na escola Pa’i Chiquito – Chiquito Pedro. 2022. 77 f. Dissertação (Mestrado em Educação e Territorialidade) - Faculdade Intercultural Indígena, Universidade Federal da Grande Dourados, Dourados, MS, 2022.
Tipo de Acesso: Acesso Aberto
URI: http://repositorio.ufgd.edu.br/jspui/handle/prefix/5326
Data do documento: 1-Set-2022
Aparece nas coleções:Mestrado em Educação e Territorialidade

Arquivos associados a este item:
Arquivo Descrição TamanhoFormato 
GeisabelVeron.pdf1,2 MBAdobe PDFVisualizar/Abrir


Os itens no repositório estão protegidos por copyright, com todos os direitos reservados, salvo quando é indicado o contrário.